ThePostOnline

Er hat es nicht gewusst

27-04-2012 17:00

De 4e mei en dodenherdenking zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kransen leggen op de Dam. De koninklijke familie met gebogen hoofden. Respect voor de veteranen die oud, krom en trillend toch ieder jaar weer aanwezig zijn om terug te denken aan allen die zijn heengegaan. Trompetgeschal en twee minuten stilte. Af en toe gebeurt er iets spectaculairs als een schreeuwer, maar over het algemeen verloopt deze herdenking precies volgens het draaiboek. Zo ook de jaarlijks terugkerende traditie van ‘het gedicht’. Ieder jaar opnieuw pakken duizenden kinderen de pen en persen al het literaire talent dat zij bezitten er uit om maar te winnen. De winnaar mag voordragen voor een gigantisch publiek. Een groter podium is er niet.

Winnaars en verliezers
Deze kinderen kennen de oorlog alleen uit de boeken op school. Ze kennen het dagboek van Anne Frank en zien de foto’s die de leraren hen laten zien. Vele van hen hebben geen opa of oma meer die ze kan vertellen hoe het écht was. Zij moeten hun kennis en medeleven putten uit boeken, foto’s en educatie. Des te meer respect dan ook voor deze kleine talenten die toch sentimentele gedichten weten te schrijven over hun lesboeken.

Maar dit jaar zal ‘het gedicht’ geschrapt worden uit het draaiboek. De 15-jarige Auke de Leeuw deed mee aan de wedstrijd die het Nationaal Comité 4 en 5 mei ieder jaar uitschrijft onder scholieren. De opdracht is: reflecteren op de erfenis van de oorlog. Eerlijk is eerlijk, dat deed deze scholier als de beste. Zijn gedicht, over zijn oudoom die tijdens de Tweede Wereldoorlog diende bij de Waffen-SS en daarmee “voor een verkeerd leger koos”, werd door een onafhankelijke jury gekozen om voorgedragen te worden.

Van de troon gestoten
Wij Nederlanders zouden natuurlijk geen Nederlanders zijn als we niet kunnen zeiken. En als dat over de rug van een 15-jarige scholier moet, dan maar op die manier. De ophef die is ontstaan over het gedicht heeft er toe geleid dat Auke van zijn troon is gestoten. Zijn podium is afgepakt. De roem onder zijn voeten weg getrapt. Deze nietsvermoedende winnaar werd overspoeld door vele media. En dat terwijl deze puber slechts van mening is dat we moeten leren van onze fouten.

“Hoe kunnen wij leren van onze fouten als wij die fouten niet mogen benoemen? Ik ben zelf geboren in vrijheid. Voor mij is het al moeilijk genoeg om altijd de juiste keuzes te maken. Hoe moet het dan zijn geweest voor mensen in de oorlog? Dat heb ik proberen te vertellen met mijn gedicht.”

Dit jaar geen SS-gedichten tijdens de doden herdenking. Volgend jaar weer netjes binnen de lijntjes kleuren zodat we eeuwig kunnen herdenken hoe het écht was. Op dat we nooit zullen vergeten.

CC-Foto: ‘michiel020