Het laatste jaar komen tijdschriften volop in de publiciteit. Digitale initiatieven als Blendle en De Correspondent krijgen veel aandacht, terwijl papieren tijdschriften lijken te verdwijnen: nooit eerder worden zoveel papieren tijdschriften opgeheven of staan ze te koop. Worden digitale tijdschriften de opvolgers van het papier? De podcast Onder Mediadoctoren besteedt onder andere aandacht aan deze vraag. Er lijken vijf redenen waarom digitale tijdschriften papieren tijdschriften niet gaan vervangen.
Het idee bij uitgevers is vaak dat de digitale oplage de daling van de papieren oplage goed kan maken. Dat is echter bij geen enkel medium het geval. De digitale oplages worden vrijwel nooit gemeten en als ze wel gemeten worden zijn ze extreem laag: Happinez 1.500 digitale abonnees, de Groene Amsterdammer 1.500 en Voetbal International 340 (!). Koploper is effectenblad Effect met 3.000 digitale abonnees.
Papieren tijdschriften hebben zoals alle media een levenscyclus. De oplages van bladen als Margriet en Libelle dalen, maar dat is al heel lang het geval. Ook voor de digitalisering was hun oplage dalende. Lezeressen worden vooral ouder en er komen nauwelijks jonge lezeressen bij. Dit ligt dus niet aan de digitalisering, maar aan het verlies van abonnees die zijn gestorven.
Lezers lezen online anders dan van papier. Onderzoek naar customer media laat zien dat de leestijd van een papieren tijdschrift ongeveer twee keer zo lang is als die van exact hetzelfde digitale tijdschrift. Digitale tijdschriften worden in tegenstelling tot papieren tijdschriften ook nauwelijks doorgegeven aan anderen.
De urgentie om online een tijdschrift te lezen is laag. Over een papieren tijdschrift in de brievenbus struikel je of het blad ligt ergens ongelezen op je te wachten. Een digitaal tijdschrift heeft die urgentie helemaal niet, ook al proberen redacties dit op te lossen met ‘alerts’. Maar die alerts kun je wegklikken en dan ben je ervan af. Een alert levert niet hetzelfde gevoel op als een stapel ongelezen tijdschriften.
De meest succesvolle tijdschriften zijn bladen waarmee je iets communiceert over jezelf zoals over tennis, zeilen of golf. In het verleden gold dat voor Opzij: sommige vrouwen lazen het blad omdat ze het een plicht vonden en aan anderen op die manier konden laten zien hoe ze over emancipatie dachten. Het blad moest daarom op de salontafel liggen. Digitale tijdschriften bieden deze mogelijkheid om iets over jezelf te communiceren niet of nauwelijks.
De meest voor de hand liggende conclusie is dat digitale tijdschriften een heel ander product vormen dan papieren tijdschriften en dat ze dus nauwelijks met elkaar concurreren. Meer over de leeservaring van digitale en papieren tijdschriften? Luister Onder Mediadoctoren:
Onder Mediadoctoren is een podcast van Chris Aalberts, Linda Duits, Vincent Crone, Folkert Coehoorn en Daan Jongen.
